Hoe breng je formele zorg bij informele zorg? Marleen van Zijl, projectleider vrijwillige inzet bij U Centraal, is dagelijks bezig met deze vraag. Ze werkt aan het project ‘Voor ’t zelfde geld’, een cursus welke speciaal is opgezet voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven en hun administratie op orde willen brengen en houden. Deze cursus is maar een klein onderdeel van het aanbod van U Centraal. Hulpvragers kunnen zelf een aanvraag indienen waarna U Centraal opzoek gaat naar een geschikte vrijwilliger. ‘Het is belangrijk om de juiste match te hebben. We vragen dan ook best veel uit, zoals wat men van rokers vindt. Dat zijn misschien gekke vragen, maar met dat soort gegevens kan je als organisatie kwaliteit leveren.’

Door: Stephanie van Baggem

Naar aanleiding van een landelijk beleid kwam vanuit de gemeente Utrecht de vraag om meer vrijwilligers in te zetten. Samen met zorgprofessionals kijkt Marleen naar de taken die mogelijk overgenomen kunnen worden door een vrijwilliger. Dit kan weleens voor weerstand zorgen bij de zorgprofessional. ‘Dat kan komen door overtuigingen die je moet wegnemen of door de onervarenheid met werken met vrijwilligers. Daarom hebben we een halfjaar een ambassadeursfunctie gehad. Samen met de professional hebben we diens caseload bekeken en samen gekeken naar waar een vrijwilliger zou kunnen bijspringen.’ Door de hulp van de vrijwilliger houdt de zorgprofessional meer tijd over voor andere zaken. ‘Een vrijwilliger heeft ook een andere relatie met de bewoner. Die heeft meer tijd en kan meer de diepte ingaan. Een zorgprofessional heeft het vaak veel drukker.’
Vanuit U Centraal doorlopen vrijwilligers een aanmeldingstraject. Marleen is betrokken bij het coachen, begeleiden en opleiden van de vrijwilligers. Na een opleiding van vier dagdelen blijft zij als coördinator op de achtergrond betrokken. ‘We tekenen een samenwerkingsovereenkomst met de vrijwilliger. We vragen ze om zich (minstens) een jaar lang voor ons in te zetten, de uitzonderingen daargelaten. Als het vanwege een verhuizing bijvoorbeeld niet meer gaat dan houdt het op, maar we proberen altijd in oplossingen te denken. Dat is ook belangrijk voor de continuïteit van het project.’ Er werken momenteel zo’n 250 vrijwilligers bij het project Voor ’t zelfde geld, een fractie van de 1200 vrijwilligers bij U Centraal zelf. ‘De zorgprofessional ervaart het als een jungle aan mogelijkheden qua vrijwillige inzet. We zijn dan ook echt een aanspreekpunt voor de zorgprofessional.’ Het gevolg is dat een zorgprofessional sneller inzicht heeft in de sociale kaart en hierdoor ook gerichte zorg kan leveren.

Ondersteuning

Marleen onderstreept dat U Centraal geen bewindsvoerder is en geen hele lange trajecten aanbiedt. Indien er voor een langere tijd hulp nodig is wordt er gekeken of het eigen netwerk kan inspringen. ‘Wij stappen in als iemand er zelf niet uitkomt. We willen de zelfredzaamheid vergroten. Als er voor een langere tijd iemand nodig is kijken we, al dan niet samen met de aanvrager, of er iemand uit het netwerk het werk van de vrijwilliger kan overnemen.’ Er wordt in zo’n geval gezorgd voor een warme overdracht zodat de administratie alleen nog maar bijgehouden hoeft te worden.
Het wil weleens voorkomen dat een hulpvrager het traject stopt omdat de vrijwilliger ermee stopt. ‘De verantwoordelijkheid blijft te allen tijde bij de hulpvrager. Wij staan er als organisatie echt naast en nemen het niet over. Als iemand echt in de schulden zit en wil stoppen met het traject gaan we een gesprek aan met diegene en stemmen we het na toestemming af met de betrokken zorgprofessional.’ De vrijwilligers hebben namelijk dezelfde geheimhoudingsplicht als de zorgprofessional. ‘We vragen altijd toestemming van de hulpvrager. De vrijwilligers ondertekenen ook het privacyreglement van U Centraal.’

Voldoening

Het werken met vrijwilligers geeft Marleen voldoening. ‘Het is een mooi gegeven dat mensen zich willen inzetten om andere mensen te helpen. We hebben ook een breed scala aan vrijwilligers. Van studenten tot ambtenaren, van mensen die met pensioen zijn tot ervaringsdeskundigen. Het is ontzettend leuk om andere mensen te helpen.’ Niet alleen het werken met vrijwilligers geeft voldoening, ook het stukje bijdragen aan iemands leven draagt bij.
‘Je moet ook kijken naar de werkwijze die je als organisatie hebt. Hoe zorg je dat je tot een bepaalde werkwijze komt en dat de vrijwilligers dit uitdragen? Het is een uitdaging om dat allemaal goed te stroomlijnen.’ Vrijwilligers heb je in alle soorten en maten en ze bieden een aanvulling op het werk van de zorgprofessional. ‘Het fijne is dat je echt stress en zorgen kan wegnemen bij mensen.’

Marleen van Zijl is spreker tijdens het congres Laaggeletterdheid op dinsdag 10 oktober. Ze zal hier meer vertellen over het project ‘Voor ’t zelfde geld’ en stilstaan bij de relatie tussen financiële en administratieve problemen en laaggeletterdheid.