9:15
Ontvangst met koffie, thee en uitreiking congresmap

09:45
Opening door de dagvoorzitter
Henk Bakker, voorzitter V&VN en lid stuurgroep Passende zorg in de laatste levensfase

10:00
Passende zorg in de palliatieve fase
Marjolein van Meggelen, adviseur oncologische en palliatieve zorg bij IKNL, oncologieverpleegkundige

• Moet alles wat kan en kan alles wat moet?
• Welke rol heeft u als verpleegkundige in het behandelteam?
• Aandachtspunten voor besluitvorming en samenwerking

10:45
Praten over onzekerheid, wensen en verwachtingen
Ineke Lokker, verpleegkundige, onderzoeker palliatieve zorg en Lid Commissie Medische Ethische Vraagstukken bij Erasmus MC

• Het slechtnieuwsgesprek – de do’s en dont’s
• Advance care planning - tijdig praten over het naderende levenseinde, wensen en verwachtingen
• Leren omgaan met angsten en onzekerheden – als patiënt en als verpleegkundige
• De functie van hoop in de palliatieve zorg

11:30
Koffie- en theepauze

11:45
Palliatieve sedatie – de praktijk
Siebe Swart, specialist ouderengeneeskunde bij Laurens, stafdocent palliatieve zorg bij VUmc en medeoprichter Pallium

• Wat is het doel en wat zijn de belangrijkste criteria voor palliatieve sedatie?
• Voorbeelden uit de praktijk – sedatie binnen de palliatieve zorg
• Zorgvuldige besluitvorming en afstemming tussen artsen en verpleegkundigen
• Hoe geeft u goede uitleg over het doel, gang van zaken en effect van palliatieve sedatie?

12:30
Interactieve discussie
Een interactieve discussie met medewerking van de sprekers. Mogelijke stellingen en vragen:

• Symptoommanagement is de hoeksteen van een betere kwaliteit van leven
• Een pijnloze palliatieve fase – fabel of werkelijkheid?
• Wanneer wordt er te lang doorbehandeld? En moeten kosten en leeftijd afgewogen worden?
• Voor vormgeven van palliatief beleid is markering van de palliatieve fase noodzakelijk

13:00    
Afsluiting van de ochtend door dagvoorzitter Henk Bakker met aansluitend een lunch

WORKSHOPS
14:00 - 16:00
In de middag kunt u uit één van onderstaande workshops kiezen. Op een interactieve en praktische manier gaan deskundigen in op de onderwerpen uit het ochtendprogramma.

A - Moet alles wat kan? De wensen van de patiënt als uitgangspunt
Marjolein van Meggelen, adviseur oncologische en palliatieve zorg bij IKNL, oncologieverpleegkundige

Zorgprofessionals en patiënten worstelen met gevoelens van onmacht en angst en praten vaak onvoldoende over de kwaliteit van leven van de patiënt. De vraag ‘moet alles wat kan?’ zou vaker gesteld moeten worden. Wat wil de patiënt nog met zijn leven? Staat de ziekte of het belang van de patiënt centraal? Deze workshop gaat dieper in op een evenwichtige besluitvorming met behulp van de methode palliatief redeneren.

B - Depressie en delier in de palliatieve fase
Jobke Debats en Jean-Luc Debats, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg en eigenaren J&J SPV Praktijk

Door (te) late signalering van depressie en delier in de palliatieve fase wordt de behandeling (en kwaliteit van leven) negatief beïnvloed. Wat is het onderscheid tussen depressie en delier en hoe kunt u deze tijdig signaleren? Welke behandeling is effectief? Wat is de achtergrond van delier? Leer hoe u de beste zorg verleent aan patiënten met psychiatrische problematiek in de palliatieve fase van het leven.

C - Mantelzorgondersteuning - zorg dat er achter de patiënt geen nieuwe patiënt opduikt!
Workshop C gaat helaas niet door.
Ans Verdonschot, projectleider Palliatieve Zorg, Integraal Kankercentrum Zuid en wijkverpleegkundige

In de palliatieve zorg zijn mantelzorgers niet weg te denken. Echter hun situatie is kwetsbaar. Overbelasting van mantelzorgers komt veel voor en heeft vergaande gevolgen voor de patiënt. Hoe kunt u adequaat inspelen op deze problematiek? Welke handvatten kunt u bieden? En hoe komt u tot een effectieve samenwerking?

D - Zorg op maat voor ouderen met kanker
Arlène Speelman, projectcoördinator Ouderen en Kanker, GeriOnNe/IKZ

Het aantal ouderen met kanker neemt drastisch toe. Zelfredzaamheid, geestelijk en emotioneel functioneren, comorbiditeit, voedingsstatus en sociale ondersteuning spelen een belangrijke rol bij de behandeling. Met behulp van het instrument, de Geriatric Navigator, leert u de ouderdomskenmerken, voorafgaand aan de behandeling, systematisch in kaart te brengen. Hierdoor kan tijdig over de palliatieve fase en de mogelijke behandeling gesproken worden.

16:00  
Einde programma