“In de zorg lijkt het bijna de norm dat je continu gestrest en overwerkt bent.” 

Inge Kroese begon haar carrière als huisarts, een vak dat ze met veel liefde en toewijding uitoefende. Toch merkte ze al vroeg dat haar nieuwsgierigheid vooral lag bij de vraag “Wat maakt dat iemand juist nu met deze klacht komt?” Die interesse in de diepere lagen van het menselijk gedrag werd de rode draad in haar loopbaan. Na meerdere jaren werkzaam te zijn geweest als huisarts, koos Inge voor een nieuw pad: ze volgde verschillende opleidingen in professionele communicatie, transactionele analyse, systemisch werken en lichaamsgericht werken en ontwikkelde zich tot systemisch trainer en coach. Inmiddels begeleidt zij in haar praktijk Hartlanders al ruim zeven jaar zorgprofessionals. Ze helpt hen hun patronen en ontwikkelpotentieel te herkennen en daarin duurzame verandering te realiseren.

In dit blog vertelt Inge waarom zorgprofessionals veel baat hebben bij het terugvinden van hun drijfveren en hoe systemisch kijken daarbij kan helpen.

Waarom werken vanuit je drijfveren zo belangrijk is
“Veel mensen gaan in de zorg werken omdat ze graag met mensen werken. Maar gaandeweg raken ze vaak het plezier of de bezieling kwijt waarmee ze ooit begonnen zijn”, vertelt Inge. “Dat kan bijvoorbeeld komen door de hoge druk in het systeem, de administratieve lasten en het gevoel dat je steeds minder toekomt aan wat je eigenlijk het mooiste vindt aan het vak; echt er zijn voor de mens tegenover je. Een van de gevolgen hiervan is dat ik artsen in mijn praktijk krijg die zich afvragen of ze wel het juiste vak hebben gekozen.”

Dat verlies van bezieling raakt niet alleen de zorgverlener zelf, maar ook de organisatie. Inge benadrukt: “Organisaties functioneren het beste als mensen hun werk met bezieling kunnen doen. En dat begint bij weten wat jou drijft.”

Maar wat gebeurt er als je structureel te ver van je drijfveren af komt te staan? Inge ziet het dagelijks in haar praktijk: “Zorgprofessionals hebben geen zin meer om naar hun werk te gaan, ze zijn extreem vermoeid als ze thuiskomen en de stress blijft zich opstapelen. Het meest tekenend is een burnout. Een burnout zie ik als het eindstation van een lange periode van overbelasting of het negeren van eigen grenzen. Het lichaam zegt dan in feite ‘stop’.”

Die signalen zijn volgens haar geen uitzondering. “Op sommige werkplekken is het uitzondering dat je gewoon rustig kunt lunchen of luistert naar het signaal dat je naar het toilet moet. Het lijkt de norm dat je doorgaat, dat je gestrest bent en overwerkt. Maar dat is precies het systeem waarin mensen ziek worden.”

De rol van de zorgorganisatie
Volgens Inge begint het terugvinden van je drijfveren altijd bij jezelf. “Het is belangrijk dat je weet wat jouw eigen kompas is, waar jij op wilt varen”, legt ze uit. Tegelijkertijd speelt de context een grote rol. “Er zijn organisaties die dit echt goed op orde hebben, maar in veel organisaties is er weinig ruimte voor reflectie, bijvoorbeeld na een ingrijpende gebeurtenis. Dat maakt het extra uitdagend om je werk op een gezonde manier vol te houden.”

Daarom vindt Inge het essentieel dat organisaties medewerkers stimuleren hun waarden en grenzen serieus te nemen. “Als waarden en bezieling centraal staan, oogst je niet alleen meer vitaliteit bij medewerkers, maar ook meer kwaliteit in de zorg. Investeer daarom als zorgorganisatie in de ontwikkeling vanje medewerkers. Vraag niet alleen naar iemands cv, maar ook: wat drijft je om hier te komen werken? Als je daar ruimte voor maakt, creëer je een cultuur van bezieling. En dat betaalt zich dubbel en dwars terug.”

Deze wisselwerking tussen het persoonlijke en de omgeving vormt ook de basis van systemisch werken: kijken naar het individu én naar het grotere geheel waar hij of zij deel van uitmaakt.

Systemisch werken: een andere manier van kijken
Inge kijkt in haar werk altijd met een systemische bril. “Als arts ben je gewend om analytisch te denken: je kijkt naar de oorzaak en het gevolg van een klacht en komt vervolgens met een oplossing. Bij systemisch werken kijken je vanuit een ander perspectief. Je zoomt uit en kijkt: hoe is dit onderdeel van een groter geheel en welke factoren spelen daarbij een rol? Bijvoorbeeld: je collega’s in het ziekenhuis vormen met elkaar een systeem”, aldus Inge.

Ze noemt een aantal vraagstukken die ze met haar cliënten bespreekt: “Wat maakt dat je iemand bent die zo aangaat op het contact met patiënten? Of dat je in een team altijd de boventoon voert, of juist wordt afgeblaft? Die dingen zijn niet gisteren ontstaan. Vaak spelen patronen uit je gezin van herkomst of eerdere ervaringen een rol.”

Alleen inzicht is niet genoeg, benadrukt ze. “Veel mensen weten wel hoe ze in elkaar zitten, of herkennen hun patronen. Inzicht is waardevol, maar het maakt niet dat je het morgen ook anders gaat doen. Daarom werken we ervaringsgericht: pas op het moment dat je iets ook echt gaat ervaren – in het moment, in je lijf, of door te werken met opstellingen – komt er beweging. Dan ontstaat er de mogelijkheid om anders te reageren en nieuwe stappen te zetten.”

Cursus ‘Terug naar je drijfveren als zorgprofessional’
Wil je meer inzicht krijgen in je drijfveren en gedragspatronen? Steviger in je schoenen staan op de werkvloer en beter kunnen omgaan met spanningen en werkdruk? In de cursus ‘Terug naar je drijfveren als zorgprofessional’ leer je jezelf beter kennen en werk je aan persoonlijk leiderschap.

Inge legt uit wat deelnemers kunnen verwachten: “We werken met een theoretisch kader als rode draad, en met veel persoonlijke inbreng. Dat maakt elke groep anders. Voor de start van de cursus vinden mensen het vaak een spannend idee om hun ervaringen te delen, maar achteraf hoor ik altijd dat het meevalt en dat ze zich snel thuis voelen. De herkenning bij elkaar maakt het heel waardevol.”

Deze cursus is ontwikkeld voor alle zorgprofessionals die zich willen verdiepen in hun drijfveren en bestaat uit zes cursusdagen. Ga hier naar de inschrijfpagina.