“Informatie gaat over de muren van organisaties heen. Dat gaat niet altijd volgens het boekje.”

Zorgverleners werken dagelijks met medische gegevens. Dat begint al bij het bijhouden van het patiëntendossier, maar het gaat veel verder. Wat als de bedrijfsarts om informatie vraagt? Of de Raad voor de Kinderbescherming? Hoe ga je om met informatieverzoeken van familieleden? Advocaat gezondheidsrecht Jeffrey Groen begeleidt zorgverleners bij deze vraagstukken. In dit interview vertelt hij over zijn achtergrond, veelvoorkomende valkuilen in de praktijk en wat deelnemers kunnen verwachten van zijn masterclass ‘Privacy - beroepsgeheim en medisch dossier’.

Van internationale betrekkingen naar gezondheidsrecht
Jeffrey Groen studeerde aanvankelijk Internationale Betrekkingen & Internationale Organisatie, maar merkte dat het vakgebied hem in de loop van de jaren minder aansprak dan hij had verwacht. “Mijn interesse lag ook bij rechten, daarnaast heb ik geneeskunde altijd interessant gevonden. Daarom ben ik geswitcht naar rechten en heb ik een specialisatie in gezondheidsrecht gedaan. Zo kon ik mijn interesses combineren. Ik maak geen patiënten beter, maar ik zorg er wel voor dat zaken goed geregeld zijn binnen zorginstellingen.”

Naast zijn werk als jurist is Jeffrey docent, onder meer bij Medilex. “Als jurist werk je veel aan dossiers achter je bureau. Door het lesgeven aan zowel juristen als zorgprofessionals hoor ik veel praktijkvoorbeelden. Dan realiseer ik me steeds weer hoeveel méér er in de praktijk gebeurt dan dat juridisch is uitgedacht.”

Waarom privacy en het beroepsgeheim zo ingewikkeld kunnen zijn voor zorgverleners
Volgens Jeffrey spelen er twee belangrijke factoren. “Ten eerste: de meeste mensen gaan in de zorg werken omdat ze een zorghart hebben. Je bent opgeleid om te zorgen, niet om je bezig te houden met de randzaken van regels en wetgeving. Maar je werkt in een speelveld vol regelgeving: dossiervoering, beroepsgeheim, wilsonbekwaamheid, omgaan met familie en vertegenwoordigers. Dus ondanks dat je interesse er wellicht in eerste instantie niet ligt, moet je er wel iets mee. Ten tweede: de regelgeving is in de afgelopen jaren flink uitgebreid. De eisen die we aan zorg stellen worden steeds hoger, omdat we ook steeds meer kunnen. Gaat er iets mis, dan komen er nieuwe regels om dat in de toekomst te voorkomen. Of dat wenselijk is, is de vraag, maar het is wel de praktijk.”

Veelvoorkomende dilemma’s, misverstanden of fouten
Jeffrey ziet dat zorgverleners regelmatig te maken krijgen met situaties waarin betrokkenen uit de omgeving spontaan informatie delen. “Wat je soms ziet is dat mensen ‘leeglopen’ bij zorgverleners en er niet altijd goed met die informatie wordt omgegaan”, legt hij uit.
“Stel: er zit een oudere vrouw in een verzorgingstehuis. Haar buurvrouw belt, omdat ze zich zorgen maakt. Ze vertelt allerlei dingen over de situatie van jouw cliënt. Als zorgverlener krijg je dan veel informatie, maar de vraag is: wat mag of moet je ermee?”

Een ander voorbeeld komt uit de GGZ: “Een psycholoog behandelt iemand die niet komt opdagen. Uit bezorgdheid belt de psycholoog de partner. Logisch vanuit zorgzaamheid, maar juridisch kán dat een schending van het beroepsgeheim zijn. Misschien wist de partner niet eens van de behandeling bij een psycholoog.”

Samenwerking over de muren heen brengt nieuwe risico’s
Eerder kaartte Jeffrey al een belangrijke ontwikkeling aan over de toename van regelgeving in de zorg. Er speelt nog een belangrijke verandering die nieuwe risico’s met zich meebrengt op het gebied van privacy. Jeffrey ziet dat zorgverleners de afgelopen jaren meer zijn gaan samenwerken: “Bijvoorbeeld huisartsen met gespecialiseerde zorginstellingen, of instellingen met elkaar. Informatie gaat dan over de muren van organisaties heen. Dat gaat niet altijd volgens het boekje.” Hij noemt een voorbeeld: “Het komt voor dat een patiënt niet weet dat de zorginstelling waar hij in behandeling is, samenwerkt met een andere zorginstelling. Bijvoorbeeld voor externe expertise. Deelt de behandelaar dan zonder overleg met de patiënt niet-geanonimiseerde gegevens over de patiënt, dan kan dat een schending van het beroepsgeheim zijn. Hoe ‘goed’ het vragen van externe expertise ook voelt, de patiënt moet er wel van weten.”

Wanneer regels en goede zorg botsen
Jeffrey ziet dat regels en zorg elkaar soms in de weg kunnen zitten. “Neem mensen met dementie die wilsonbekwaam zijn. Dan is er een wettelijk vertegenwoordiger, maar er zijn ook anderen in de omgeving: vrienden en buren die zich zorgen maken en betrokken zijn bij de situatie. Meestal gaat dat goed. Maar als er een conflict ontstaat tussen vertegenwoordiger en bijvoorbeeld een buurvrouw, en je hebt eerder informatie gedeeld, dan kun je als zorgverlener in de problemen komen.”

Wat maakt deze masterclass zo nuttig?
“In de masterclass behandelen we de hoofdregels én de uitzonderingen. Altijd aan de hand van casuïstiek. We bespreken situaties die deelnemers in hun dagelijkse werk herkennen”, legt Jeffrey uit. “Bijvoorbeeld: mag je medische informatie delen met een bedrijfsarts? Of: een patiënt moet een rijbewijskeuring ondergaan. De keuringsarts wil informatie van de huisarts of psycholoog. De patiënt geeft daarvoor toestemming, maar dan moet je alsnog beoordelen: mag ik iets delen, en zo ja, wat precies? De keuringsarts hoeft niet te weten welk trauma iemand heeft, maar misschien wel of er medicatie wordt gebruikt.” Daarnaast komt inzage in het dossier aan bod. “Wie mag er in een dossier kijken? De patiënt zelf, de ouders, een vertegenwoordiger? En wat als de patiënt wilsonbekwaam ter zake is?”

Jeffrey benadrukt: “Het is een laagdrempelige cursus. We behandelen geen wetsartikelen, maar gaan echt aan de slag met praktische voorbeelden uit de praktijk en de (tucht)rechtspraak.”

Belangrijkste advies: denk na voordat je iets zegt
Als Jeffrey zorgverleners één tip mag meegeven: “Denk na voordat je iets zegt. Je kunt niet zomaar alles met iedereen delen. Dat geldt voor iedereen in de zorg, ook voor baliemedewerkers of ondersteunend personeel. Zij hebben een afgeleide geheimhoudingsplicht.”
Masterclass: Privacy - beroepsgeheim en medisch dossier
Tijdens deze praktische masterclass van een dagdeel krijgen zorgprofessionals inzicht in de regels rond privacy, geheimhouding en inzage in medische dossiers. Deelnemers kunnen kiezen tussen een ochtend- of middagsessie op 10 oktober 2025. De sessies worden afwisselend gegeven door Jeffrey en zijn collega Anna De Nijs (advocaat gezondheidsrecht). Meer informatie en inschrijven kan via deze link.